Gedichten geven een inkijk in gedachten en gevoelens op een manier die je diep kan raken. Poëzie doet je stilstaan en, zegt Moya De Feyter in DS van zaterdag 22 januari: “druist in tegen de haast die we zo geïnternaliseerd hebben. Ze reikt gedachten aan die geen antwoord vereisen, geen reactie, geen daad. Hoe verfrissend! Poëzie is tegendraads in haar gebrek aan richtsnoer en goede raad.” En toch ‘creëert ze net de broodnodige meerduidigheid waar de werkelijkheid vermoeiend eenzijdig is.’
De vorige dichter des vaderlands, Charles Ducal, zegt het zo:
“Een prachtig gedicht brandt als een kus, snijdt als een mes, slaat in als de bliksem. Het zet de wereld in een onbekend licht. Het maakt de ogen wijder, de oren opener, het hart groter. Het is tegengif tegen zo veel: banaliteit, gezwets, verdoving, overdreven ernst, conditionering, moedeloosheid, eenzaamheid, routine, stress, winterkou.”
Poëzie kan een aanklacht zijn tegen de inbreuk op waardigheid en vrijheid die mensen soms ervaren. Loodzware bagage die mensen meeslepen, hoe ver ze er ook van wegvluchten. Neem het gedicht van de Congolese dichter, schrijver, essayist en dramaturg Kama Sywor Kamanda
Le ciel est en manque de tendresse,
La terre, d'offrandes spirituelles.
Crépuscule d'idées vacantes à l'horizon croisé,
la terreur annexe ton royaume
À l'univers de morts.
Le prédicateur scandait :
“ Mort aux poètes ! Mort aux hommes libres!
Qu'on les pende ! Qu'on les muselle!
Qu'on leur coupe la langue, les nerfs.
Qu'on leur enlève la pensée, le sexe et la parole
Pour les priver d'identité !”
Ô goût de l'absurde, le soleil éteint,
L'espoir s'ensevelit dans les sables.
Kama Sywor Kamanda beschrijft zijn poëzie zelf als volgt:
“My poetry speaks of men and women from all continents who fight for a real and just humanism where their dreams can become reality. It's a poetry of life, of love, of hope and of the exaltation of values that encourage the blossoming of the individual within a community where harmony depends upon the contribution of each member.”
Kama Sywor Kamanda verwijst in die zin ook naar een poëzie die oproept om bij te dragen aan een samenleving waar het voor ieder goed leven is.
Poëzie als oproep
Zoals in het bekendste gedicht van de Surinaamse dichter, schrijver en politicus R.Bobru
WAN BON
wan bon
someni wiwiri
wan bon
wan liba
someni kriki
ala e go na wan se
wan ede
someni prakseri
prakseri pe wan bun mus de
wan Gado
someni fasi foe anbegi
ma wan Papa
wan Sranan
someni wiwiri
someni skin
someni Tongo
wan pipel
Eén BOOM
Eén boom
zovele bladeren
één boom.
Eén rivier
zovele kreken
alle op weg naar één zee.
Eén hoofd
zovele gedachten
gedachten om één soort heil.
Eén God
verscheidene te aanbidden
maar één enkele vader
Eén Suriname
zoveel soorten haar
zovele huidskleuren
zoveel talen
Eén volk
Welk gedicht zet jij op de agenda?